به گزارش «دنیای اقتصاد»، ماراتن دستیابی به مسکن برای دهه هفتادی‌ها، در بهترین حالت، با توجه به سطح درآمد آن‌ها، کف حداقلی بودجه لازم برای خرید آپارتمان در تهران و مبالغی که می‌توانند در ماه پس‌انداز کنند، ۱۶۶ سال طول می‌کشد.

این گزارش میدانی می‌گوید که شاغلان نسل «زد»، در گروه سنی ۲۵ تا ۲۶ سال، در «بهترین حالت»، با پس‌انداز ماهانه یک میلیون تومان، ۱۶۶ سال باید برای صاحب‌ خانه شدن «معطل» بمانند.

این گزارش تاکید می‌کند که این برآورد با فرض ثابت بودن درآمد و قیمت مسکن (وضعیت فعلی)، صورت گرفته است.

دنیای اقتصاد می‌نویسد که نتایج تحقیق میدانی از یک جامعه آماری ۱۰۰ نفری از کارکنان یک سازمان که در گروه شاغلان نسل «زد» قرار دارند، نشان می‌دهد که این افراد دیگر حتی در فکر خانه‌دار شدن هم نیستند و می‌گویند، «فکر خانه‌دار شدن نمی‌کنیم؛ مگرآنکه معجزه شود».

بر اساس نتایج این تحقیق، متوسط درآمد ماهانه شاغلان نسل «زد» در سازمان مزبور، بین ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تا ۱۲ میلیون تومان بوده است. آن‌‌ها بین هفت تا هفت‌‌ونیم میلیون تومان از درآمد ماهانه خود را صرف اجاره مسکن، و حول‌وحوش چهار‌و‌نیم میلیون تومان دیگر را نیز صرف سایر هزینه‌های زندگی، از قبیل خوراک، پوشاک، درمان و غیره می‌کنند.  اکثریت افراد این گروه آماری، با اینکه بالاتر از حداقل دستمزد مصوب (حدود هشت میلیون تومان) حقوق می‌گیرند، گفته‌اند که امکان پس‌انداز ندارند، اما اقلیتی از آن‌‌ها گفته‌اند که ماهانه یک میلیون تومان پس‌انداز می‌کنند.

این گروه آماری ۱۰۰ نفره، پاسخ‌های متفاوتی درباره خانه‌دار شدن ارائه کرده‌اند. شماری از آنان گفته‌اند که به خانه‌دار شدن فکر نمی‌کنند، چون اصلا به فکر ازدواج و فرزند‌آوری نیستند. شمار دیگری گفته‌اند که با سطوح فعلی درآمد و قیمت مسکن، اساسا خانه‌دار شدن ممکن نیست و باید معجزه‌ای رخ دهد تا بتوانند خانه‌دار شوند. بخشی از آنان هم گفته‌اند که یا شرایط اقتصادی کشور باید متحول شود که آنان خانه‌دار شوند، یا باید گزینه مهاجرت از کشور را بررسی کنند.

نسل «زد» به متولدان میانه دهه ۷۰ شمسی گفته‌ می‌شود که در دوران حضور اینترنت و فناوری‌های دیجیتال حمل‌شدنی بزرگ شده‌اند.

بررسی نشریه دنیای اقتصاد نشان می‌دهد که جهش قیمت مسکن و افت قدرت خرید، مدت انتظار را برای خانه‌دار شدن همه گروه‌های خانه‌اولی در دوره جهش، به دو برابر دوره قبل از جهش قیمت مسکن، افزایش داده است.

بر اساس این گزارش، با توجه به متوسط کل درآمد یک‌ سال خانوارها و میانگین قیمت مسکن در شهر تهران، مدت انتظار برای خرید مسکن، با اتکا به کل درآمد خانوار، پیش از دوره جهش قیمت‌ها، یعنی قبل از  ۱۳۹۶، برابر با هفت سال بود. یعنی یک فرد خانه‌اولی در نیمه اول دهه ۹۰ یا پیش از ۹۶، به صورت میانگین، با پس‌انداز کل درآمد هفت سال خود، می‌توانست یک واحد مسکونی معمولی خریداری کند. پس از دوره جهش قیمت مسکن، این مدت دو برابر شده است.

به سخن دیگر، خانه‌اولی‌ها بر اساس سطح متوسط درآمد و میانگین قیمت واحد‌های مسکونی بر مبنای آمارهای رسمی ۱۴۰۱، باید ۱۴ سال کل درآمد خود را پس‌انداز کنند تا بتوانند خانه‌دار شوند.

با توجه به اینکه شاخص انتظار یا طول دوره انتظار برای خرید مسکن، شاخص دقیقی نیست، کارشناسان به شاخص دسترسی به مسکن بیشتر توجه دارند. این شاخص، مدت انتظار خانه‌اولی‌ها را برای دسترسی به مسکن، با اتکا به یک‌سوم درآمد آن‌ها محاسبه می‌کند. گزارش دنیای اقتصاد این شاخص را بر اساس پس‌انداز ۲۰ درصد از درآمد خانواده در سال محاسبه کرده است. بر این مبنا، طول دوره انتظار برای دسترسی خانه‌اولی‌ها به مسکن، در وضعیت کنونی به ۷۰ سال رسیده است.

این مدت زمان انتظار ۷۰ ساله برای دسترسی به مسکن، برای یک خانه ۵۰ متری با متوسط قیمت مسکن در تهران بر اساس آمار رسمی ۱۴۰۱ برآورد شده است.

بر اساس داده‌های مرکز آمار، متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری در ۱۴۰۱، حدود ۱۴۱ میلیون تومان، و میانگین قیمت هر متر مسکن شهر تهران در ۱۴۰۱ حدود ۴۰ میلیون تومان بوده است. بنابراین، با سطح فعلی قیمت‌ها، یک فرد خانه‌اولی برای دسترسی به یک واحد مسکونی ملکی با مساحت ۵۰ متر مربع، باید حدود ۷۰ سال منتظر بماند.